Khandro Rinpocze – kwiat w przestrzeni
„W gruncie rzeczy niewiedza nie jest niczym więcej jak tylko przypuszczeniem. Czymś niewidzialnym, co tylko wydaje się istnieć. Gampopa opisał ignorancję w swojej Klejnotowej Ozdobie Wyzwolenia jako „kwiat w przestrzeni”.
Wyobraźcie sobie, że siedzimy razem, a ja zaczynam opisywać piękny kwiat, który trzymam w dłoni, a który wy widzicie lub nie. Coraz bardziej się rozwodzę nad jego cechami i wspaniałością, ale jest on wyimaginowany, to kwiat w przestrzeni. Możemy nazwać to fantazjowaniem, a ponieważ nie widzicie żadnego kwiatu, może wam być trudno w niego uwierzyć. Podobnie niewiedza to założenie, że istnieje jakiś kwiat w przestrzeni, podczas gdy w rzeczywistości nic w niej nie ma.
Myśli i uczucia, które wydają się realne – moja niewiedza, gniew, pożądanie, istnienie – są jak ten wyimaginowany kwiat i tak samo mogą nami zawładnąć. Z pewnością emocje te wywołują określone wrażenia i mają pewną strukturę, ale nie ma rzeczywistych dowodów na ich istnienie. Są jak kwiaty w przestrzeni. Z tego punktu widzenia przez całe życie pozostajemy pod wpływem niewidzialnych myśli i emocji, które tak naprawdę nie istnieją. Tak mija nam kolejne życie, w czasie którego gromadzimy jeszcze więcej karmicznych przyczyn wydających jeszcze więcej owoców. Ten cykl cierpienie nigdy nie ustaje, a my nie potrafimy się z niego wydostać. Na tym polega istota samsary. Musimy naprawdę zrozumieć, że cierpienie jest powodowane niewiedzą czujących istot, które nie są w stanie dostrzec swojej prawdziwej natury.
Ten świat wypełnia ogromne cierpienie – narodzin, choroby, starości i śmierci, jak również nienawiści, przemocy, bólu i innych trudności – ale intensywność tego cierpienie zależy od nas. Każdy z nas jest przyzwyczajony do tego, aby czynić rzeczy trudnymi, skomplikowanymi i „niezbędnymi”. Trwając tak w intensywnej iluzji, pozwalamy bezkształtnym myślom stać się tak realnymi, że kompletnie obezwładniają nas i nasza ludzką wrażliwość, nie pozwalając nam zwyczajnie być prostymi, uczciwymi i dobrymi ludźmi”.
Khandro Rinpocze – NASZE CENNE ŻYCIE (strony 24-25, wydawnictwo REBIS)