dr Nida Chenagtsang – tendrel czyli współzależność pięciu elementów
„Główną filozofią Sowa Rigpa jest tendrel, tybetańskie słowo oznaczające współzależność albo wzajemne połączenie. Jest to pogląd mówiący o tym, że nic nie może istnieć samo dla siebie, w oderwaniu od reszty świata. Wszystko, co istnieje, jest zależne od czegoś innego. Tendrel można porównać do sieci zawierającej wszystkie zjawiska, które są ze sobą połączone na zasadzie teorii przyczyny i skutku.
W Sowa Rigpa pięć elementów i to, w jaki sposób definiują umysł, ciało i środowisko, stanowi fundament dla praktyki medycyny i buddyjskich tantr.
W języku tybetańskim pięć elementów nazywamy dziungła. „Ła” oznacza „elementy”, a „dziung” „pochodzenie” – życia, energii, fizycznego ciała i umysłu. Wszechobecne elementy są gwarantem tego, że to wszystko, co istnieje, jest ze sobą połączone i od siebie współzależne.
Elementy obecne są w naszym ciele, ale też naszym środowisku, naszej planecie i naszym wszechświecie. Te pięć elementów to: przestrzeń, wiatr, ogień, woda i ziemia.
Przestrzeń, matka wszystkich elementów, jest niematerialna – jest pustką. Nic bez niej nie może istnieć. Element przestrzeni jest podstawą wszystkich innych elementów; przestrzeń zawiera i otacza wszystkie inne elementy, a bez niej nic nie może się pojawić. Przestrzeń jest obecna zarówno we wszechświecie wewnętrznym (ciele i umyśle), jak i we wszechświecie zewnętrznym (makrokosmosie).
Wiatr reprezentuje ruch. Jest przejawem wzrostu i rozwoju. Wiatr rozwija nasz oddech i naszą skórę, jest też obecny z zmyśle dotyku.
Ogień reprezentuje ciepło. Przejawia się jako dojrzewanie. Tak jak owoce dojrzewają przez kontakt z ciepłem lata, tak samo ciało potrzebuje ognia, aby dojrzeć. Ciepło ognia da się zauważyć w karnacji skóry, oczach i wzroku.
Woda reprezentuje zasadę płynności, spójności i połączenia. Tak jak mąka potrzebuje wody, aby przemienić się w klejące ciasto, tak samo ciało potrzebuje wody,a by stworzyć spójna całość. Jej obecność jest zauważalna we krwi, układzie limfatycznym i w podstawie języka. Idąc dalej, tak jak kropla wody wpadająca do oceanu staje się oceanem, podobnie woda zapewnia połączenie i spójność umożliwiające nam stanie się czymś więcej niż pojedynczym bytem.
Ziemia reprezentuje trwałość. W naszych ciałach są to kości i ścięgna, które zapewniają strukturę. Ziemia jest najbardziej szorstkim z elementów i stanowi strukturę świata, w którym żyjemy.
Wszystkie elementy są od siebie zależne tak jak to się dzieje ze wszystkimi zjawiskami. Ich istota może się objawić na subtelnym poziomie takim jak umysł, emocje, energia, ale także na poziomie fizyczności naszego ciała lub środowiska”.
