Manfred Seegers – Terminy buddyjskie
| Budda, Dharma, Sangha Trzy Klejnoty Termin Budda pochodzi z sanskryckiego słowa „bodhi” – przebudzony, przebudzony ze snu niewiedzy. Tybetańskie słowo określające Buddę to „Sang dzie”. „Sang” oznacza bycie całkowicie oczyszczonym bądź przebudzonym a „dzie” oznacza rozwinięty bądź pełen rozkwitu. Odnosi się to do oczyszczenia splamień i rozwinięcia wszystkich wewnętrznych właściwości. Tym co należy oczyścić są trzy zasłony: Zasłony przeszkadzających emocji i negatywnych działań; Zasłony związane z procesem postrzegania, np. błędnych poglądów i koncepcji na temat rzeczywistości; Subtelne zasłony nawykowych tendencji; To, co należy rozwinąć to pierwotna mądrość; mądrość, która pojawia się kiedy umysł urzeczywistnia swą wrodzoną naturę. Pierwotną mądrość można z kolei podzielić na dwie inne: Mądrość urzeczywistniającą prawdziwą naturę wszystkich zjawisk, ostatecznej prawdy; Mądrość urzeczywistniającą przejawianie się wszystkich zjawisk w ich najpełniejszym wymiarze, prawdy relatywnej;Budda, Przebudzony, jest kimś kto oczyścił wszystkie zasłony, kto poznał wszystko to co można poznać. Jest on najwyższą, najdoskonalszą istotą pośród całej ludzkości. Jest jedynym posiadającym wszechwiedzę. Dlatego też wymienia się go, jako pierwszego w kolejności: Budda, Dharma, Sanga. Razem z wszechwiedzą, Budda posiada pełną miłości dobroć i współczucie dla wszystkich czujących istot i naucza je mając na celu wyzwolenie ich od cierpienia. Dlatego Dharmę wymienia się jako drugą w kolejności. W tym miejscu należy postawić wyraźnie rozróżnienie pomiędzy Dharmą rozumianą jako zbiór pism, a Dharmą urzeczywistnienia. Pisma Dharmy są klasyfikowane na Sutry i Tantry. Sutry dzielą się na Trzy Kosze: Winaja, Sutra i Abhidharma. Tantry dzielą się na cztery klasy tantr. Dharmę urzeczywistnienia klasyfikuje się na trzy rodzaje ćwiczeń: ćwiczenia się w dyscyplinie, medytacji i mądrości. Trzy kosze odnoszą się do tych trzech rodzajów ćwiczeń. Jeśli ludzie poznający nauki Buddy wkraczają na ścieżkę – to znaczy: jeśli słuchają nauk, rozmyślają nad nimi i ostatecznie praktykują je medytując – wówczas ustanowiona jest Sangha. Są to przyjaciele i ci, którzy pomagają na drodze do wyzwolenia. Dlatego też Sangha jest trzecim z Klejnotów. Także Sanghę możemy podzielić na dwa rodzaje: zwykłą Sanghę i Szlachetną Sanghę. Do zwykłej Sanghi zalicza się praktykujących, którzy jeszcze nie osiągnęli realizacji prawdziwej natury swego umysłu. Szlachetna Sangha to ci, którzy zrealizowali jeden z czterech poziomów realizacji Małego Pojazdu (Hinajana) lub jednego z poziomów Bodhisatwy Dużego Pojazdu (Mahajana). Budda, Dharma i Sangha, Trzy Klejnoty, są wspólnym schronieniem wszystkich buddystów na całym świecie zarówno szkół południowych jak i północnych. LAMA, JIDAMY, STRAŻNICY TRZY KORZENIE Czymś szczególnym w Buddyzmie Tybetańskim jest przyjmowanie dodatkowego schronienia w Trzech Korzeniach: Lama reprezentuje żywe połączenie z oświeceniem, ponieważ jest on częścią nieprzerwanej linii przekazu, która ma swój początek od historycznego Buddy Siakjamuniego i trwa do dzisiejszych czasów. Lama przekazuje swoje doświadczenie i błogosławieństwo dla naszej praktyki. Aspekty Buddy bądź Jidamy są wyzwalającymi metodami danymi przez Lamę, które wyrażają różne oświecone właściwości i umożliwiają nam osiągnąć zwykłe i nadzwyczajne uzdolnienia (siddhi). Ostatecznie Lama usuwa wszystkie wewnętrzne i zewnętrzne przeszkody dzięki znaczeniu Strażników, którzy wykonują spontaniczne i bezwysiłkowe działania Buddy i zmieniają wszystkie rodzaje doświadczeń życiowych w kroki na drodze prowadzącej do oświecenia. Te trzy aspekty: Lama, Jidam i Strażnik to Trzy Korzenie, które są nieoddzielone od Trzech Klejnotów. Razem tych sześć aspektów tworzy tak zwane „Drzewo Schronienia”, drzewo spełniające wszelkie życzenia, które według tybetańskiej mitologii rośnie w świecie bogów i spontanicznie spełnia wszystkie pragnienia. Drzewo to symbolizuje wszechspełniające właściwości oświecenia. Źródłem Trzech Klejnotów oraz Trzech Korzeni jest historyczny Budda Sziakjamuni, który żył około 2500 lat temu. W tym eonie, zgodnie z Bhadrakalpikasutrą, pojawi się 1000 Buddów, z których Budda Sziakjamuni jest czwartym. Trzej pierwsi Buddowie naszego eonu to Krakukczanda, Kanakamuni i Mahakaszjapa. Kolejnym, piątym Buddą będzie Maitreja. Każdy z tych Buddów wykonuje dwanaście szczególnych działań. DWANAŚCIE DZIAŁAŃ BUDDY Z powodu swego niezmierzonego współczucia wobec wszystkich czujących istot, każdy Budda wykonuje dwanaście działań. Budda posiada całkowitą wiedzę i poprzez swą wszechwspółczującą mądrość jest w stanie rozpoznać wszystkie zjawiska w różnych światach egzystencji. (Z tą mądrością wszechwiedzy wykonuje dwanaście działań.) Najpierw Budda Sziakjamuni przebywał w niebie Tuszita, gdzie wykorzystywał swą niezmierzoną aktywność. Głównie zajmował się tam przekazywaniem nauk Dharmy bogom. Dzięki swej mądrości widział nieczysty świat ludzi i po wyznaczeniu bodhisatwy Maitreji na swe miejsce w niebie Tuszita, zdecydował się zstąpić do naszego świata. W ten sam sposób przyszły Budda Maitreja inkarnuje się jako ludzka istota. 1. Zstąpienie z nieba Tuszita Pierwszym działaniem Buddy było zstąpienie z nieba Tuszita w formie białego słonia z sześcioma kłami. 2. Wejście w łono matki Budda wstąpił w łono swej matki, Majadewi, królowej rodu Siakjów. 3. Narodziny Narodził się niedaleko Lumbini jako Siddharta Gautama. Niektóre nauki mówią, że w tym samym czasie, w którym przebywał w łonie matki, wciąż pojawiał się w innych światach, gdzie nauczał. Bezpośrednio po swych narodzinach natychmiast nauczał mówiąc wierszem i przeszedł siedem kroków w kierunku wschodnim. Za każdym krokiem pod jego stopami rozkwitał kwiat lotosu. 4. Studiowanie sztuki i rzemiosła Stał się bardzo sprawny we wszystkich rzemiosłach i sztukach, takich jak łucznictwo itp. 5. Pełne radości życie w pałacu Miał żonę Jasodharę i wiele innych kobiet, żył tak, jak żyło większość książąt tamtych czasów. 6. Wyrzeczenie Pewnego dnia Siddharta opuścił pałac i stanął w obliczu choroby, starości i śmierci. Kiedy jego przyjaciel potwierdził, że przydarza się to wszystkim istotom, powstało w młodym księciu pragnienie wielkiego wyrzeczenia. W wyniku tego porzucił światowe życie. Gdy w pałacu wszyscy spali, ukradkiem uciekł. Towarzyszył mu tylko jeden zaufany sługa. Kiedy znajdowali się już daleko od pałacu, książę odesłał sługę z powrotem razem z końmi. 7. Praktykowanie ascezy Obciął długie włosy i praktykował ascezę przez sześć lat na brzegu rzeki Nerandżana, niedaleko Bodhgaja. 8. Udanie się do Bodhgaja Kiedy uświadomił sobie, że sama asceza nie prowadzi do najwyższej realizacji, udał się do Bodhgaja, gdzie osiągnął oświecenie, tak jak wszyscy inni Buddowie tego eonu. 9. Pokonanie wszystkich negatywnych sił W dniu poprzedzającym jego oświecenie, demon Mara wysłał wszystkie rodzaje gniewnych manifestacji w postaci pięknych, uwodzicielskich kobiet, które demonstrowały Siddharcie swoje wdzięki. Jednak Budda siedział wciąż w głębokim stanie skupienia (samadhi), nieporuszony i spokojny, stosownie do swojego wielkiego współczucia. 10. Oświecenie O świcie w dniu pełni księżyca, w maju, dzięki sile niezachwianej, mocnej i przejrzystej jak diament koncentracji, zamanifestował swoje całkowite oświecenie. Po tym jak osiągnął stan Buddy, nie udzielał nauk jeszcze przez siedem tygodni, chociaż osiągnął ten stan po to, by pomóc wszystkim czującym istotom. Istnieje zwykłe i nadzwyczajne wyjaśnienie takiego postępowania. Zwykłe wyjaśnienie tłumaczy to w ten sposób, że podczas tych siedmiu tygodni nie było w pobliżu żadnych istot o tak dobrej karmie, aby mogły otrzymać nauki od samego Buddy. Nadzwyczajne wyjaśnienia mówią, że w tym czasie Budda dawał nauki tantryczne, czyli tajemne nauki, takie jak np. Hewadżratantra. Po siedmiu tygodniach pojawił się Buddzie indyjski bóg Brahma, trzymający piękną konchę, której spirale były zwrócone w prawą stronę. Muszla ta nie miała sobie równych na tym świecie. Inny bóg Indra podarował Buddzie koło Dharmy o tysiącu szprychach. 11. Obrócenie kołem Dharmy Po pierwszych siedmiu tygodniach, które minęły od czasu oświecenia, Budda udał się do Parku Jeleni, na rubieżach miasta Varanasi. Tam poruszył kołem Dharmy po raz pierwszy, nauczając o Czterech Szlachetnych Prawdach. Jego pierwszymi uczniami byli głównie bogowie i zwierzęta takie jak antylopy i jelenie oraz pięciu ludzi, którzy byli jego towarzyszami na początku ascetycznych praktyk. Drugi obrót kołem Dharmy miał miejsce w miejscowości Radżgir, gdzie Budda przekazał nauki Pradżniaparamity, natomiast trzeci obrót, w którym wyjaśnił naturę Buddy, miał miejsce w wielu innych miejscach. Wszystkie trzy obroty kołem Dharmy traktuje się jako jeden czyn. 12. Wejście w Parinirwanę Budda wszedł w Parinirwanę w wieku 84 lat w Kuszinagara. Odszedł poza dwubiegunowość cyklu odrodzin (Samsary) i wyzwolenia Arhatów (Nirwany). Jest to dwanaście czynów Buddy. Zamanifestował je, żeby ustanowić połączenie ze światem ludzi. Pokazał ludzkim istotom ścieżkę, dzięki której mogą wyzwolić się ze świata uwarunkowanej egzystencji. „Buddhism Today” 1/1996 tłumaczył Jarek Wierny. Źródło: CyberSangha |
