MATKA ZWYCIĘZCÓW

Fragment wstępu Judith Simmer-Brown (autorki „Gorącego oddechu dakini”) do autobiografii „Życie i wizje Jeszie Tsogjal”, którą to książkę wydaliśmy niewiele dalej, jak miesiąc temu:

Matka Zwycięzców

(…) Publikacja nowej biografii Jeszie Tsogjal odkrytej przez Drime Kungę jest radosnym wydarzeniem. Śledząc podróż Królowej Dakiń, widzimy, że biografia ta posiada wszystkie elementy namtharu, opowieści o wyzwoleniu. Począwszy od jej cudownych narodzin, zaręczyn, którym się sprzeciwiała, oraz jej duchowej podróży, w toku której walczyła z licznymi przeciwnościami i pokonywała je, poprzez otrzymane przekazy i nauki, aż do urzeczywistnienia.

W biografii obecne są trzy charakterystyczne elementy, nadające świeżej perspektywy spojrzeniu na życie Jeszie Tsogjal. Po pierwsze, namthar ani razu nie wspomina o tybetańskim królu Trisongu Detsenie, którego często wymienia się jako jej męża. Natomiast sprzeciw księżniczki wobec zaręczyn opisano bardzo szczegółowo, wraz z argumentami przedstawianymi przez rodzinę i przedstawicieli dworu oraz stanowczymi replikami Jeszie Tsogjal, której jedynym pragnieniem była praktyka na odosobnieniu. Opis bolesnego dramatu zaręczyn zajmuje czterdzieści procent całej biografii, z niekończącymi się scenami porwań, awantur, nieudanych uprowadzeń, przekupywania przez księżniczkę orszaku jej posagiem i bezowocnymi ucieczkami. W końcowej, pełnej desperacji scenie księżniczka modli się o strażnika, który zapewni jej schronienie. W odpowiedzi pojawia się biały mężczyzna z włosami zaplecionymi wokół kryształu na szczycie głowy, trzymający turkusową wazę, który wychwala ją za siłę jej zaufania i oddanie. Przedstawia się jako Guru Zrodzony z Lotosu, oferuje księżniczce swoje towarzystwo i podarowuje pierścień z klejnotem. Jednocześnie instruuje ją, by wizualizowała sobie jego – guru – na szczycie głowy, by stać się niewidzialna dla królestwa i dworu, po czym razem udają się na cmentarzysko, do świętych pól kremacyjnych Samje Czimpu, pełnego mocy miejsca praktyk tantrycznych. Aby uchronić sfrustrowanych członków dworu królewskiego przed dalszą przemocą, Guru Rinpocze manifestuje dwie identyczne jak Jeszie Tsogjal księżniczki i wysyła je w zastępstwie ku radości obu królestw.

Drugi charakterystyczny element niniejszej biografii przybiera formę szczegółowego opisu wizjonerskich podróży Jeszie Tsogjal do Uddijany, które odbyła w trakcie dwunastu lat odosobnienia na cmentarzyskach Samje Czimpu. Podróże te ukazują ją oczom mieszkańców odwiedzanych królestw jako godną zarówno podziwu, jak i pogardy. Jej oddanie zostaje poddane próbom, podobnie jak jej pruderia, przyzwoitość i odwaga, aż w końcu księżniczka otrzymuje konkretne zadania i praktyki do wykonania. Jedno z najbardziej pamiętnych zdarzeń przypomina słynną dżatakę – opowieść o poprzednich wcieleniach Buddy. Księżniczka ofiarowuje swoje ciało jako pokarm odwodnionej i bliskiej śmierci głodowej tygrysicy i jej młodym. Odcina i podarowuje swoje ciało, kawałek po kawałku, a tygrysica uśmiecha się z podziwem, aby następnie uleczyć rany księżniczki, przytulając się do niej z wdzięcznością. Ten potężny akt współczucia przyspiesza postęp duchowy Jeszie Tsogjal i dodaje jej odwagi, by stawić czoła licznym wyzwaniom w Uddijanie.

Po trzecie, w chwili gdy Jeszie Tsogjal jest już bliska osiągnięcia oświecenia, manifestuje się przed nią gniewna postać i pyta, czy rzeczywiście potrafi ona komukolwiek pomóc. Przybysz wysyła ją do światów piekielnych, wystawiając jej urzeczywistnienie na próbę i sugerując, by wyzwoliła zwłaszcza podstępnego urzędnika o imieniu Szanti, który wywołał wiele z przeszkód na jej ścieżce. Biografia opisuje w szczegółach zstąpienie księżniczki do piekieł, gdzie staje się świadkiem tortur, jakim poddawane są niezliczone istoty. Wykonuje ona praktykę dla pożytku wszystkich w Piekle Nieskończonego Cierpienia oraz wyzwala wszystkie istoty, wliczając Szantiego. Ten ostateczny akt dopełnia jej oświecenia. Otrzymuje imię Zwycięski Ocean Mądrości, a Guru Rinpocze wychwala ją tymi słowami:

„Jesteś w pełni urzeczywistnioną dakinią i matką, która daje życie wszystkim zwycięskim buddom. Wielka moc wszystkich buddów jest twoją. Niczym matka, z miłością chronisz wszystkie istoty w sześciu światach. Moje doskonałe właściwości jako Zrodzonego z Lotosu nie pochodzą ode mnie – pochodzą one od ciebie.”

Tymi słowy zostaje zapieczętowana biografia, ustanawiając dziedzictwo Jeszie Tsogjal jako Matki Wszystkich Zwycięzców.

Powstaje jednak pytanie: dlaczego namthar odnaleziony przez Drime Kungę miałby podkreślać nowe aspekty i zdarzenia z życia Jeszie Tsogjal? Odpowiedź znajdujemy w adekwatności termy do wyzwań obecnych czasów, przy czym w tekście powtarzają się trzy zagadnienia. Pierwszym z nich jest zaufanie. Raz po raz zaufanie Jeszie Tsogjal poddawane jest próbom, począwszy od przedłużającej się walki, by pozostać niezamężną, aż po wyzwania stawiane przed nią w wizyjnej podróży. Pierwsza nauka, którą otrzymuje, dotyczy sposobu postrzegania przeciwności na ścieżce i zostaje jej udzielona przez Guru Rinpocze w chwili, gdy księżniczka osiąga gotowość, by udać się na całkowite odosobnienie. Zachowuje stabilność i zostaje pochwalona za siłę swego oddania.

Drugie zagadnienie to odwaga. Księżniczka staje twarzą w twarz z przerażającymi przeszkodami, od wydziedziczenia przez rodzinę, tortury fizyczne i próby uwięzienia, aż po groźby ze strony przerażających demonów, gniewnych istot i dakiń. Jej przewodniczki besztają ją za lęk i niepewność, aż wreszcie księżniczka sama zdolna jest bezpośrednio zakwestionować fantasmagorie, które się jej jawią. Aby pokonać najstraszniejsze z nich, przypominające senne koszmary, otrzymuje praktykę jogi ciała subtelnego, dzięki czemu może oczyścić kanały energetyczne i osobistą karmę. Dzięki zachęcie tygrysicy staje się nieustraszona w obliczu zagrożeń.

Trzecim szczególnym zagadnieniem przewijającym się przez „Tajemną biografię” jest dobroć. We wszystkich swych podróżach księżniczka Jeszie Tsogjal utrzymuje empatię wobec wszystkich istot i dobrocią odpłaca za napotkane okrucieństwo i brutalność. Najwyraźniejszy tego przejaw widzimy w jej spotkaniach z istotami w sferach piekielnych, gdzie praktyka prowadząca do wyzwolenia dawnego wroga przynosi jej ostateczne oświecenie. Za to mistrzostwo Guru Rinpocze obiecuje, że będzie zawsze obecna wśród praktykujących, którzy przywołują ją z oddaniem, a niedualistyczne współczucie, którym promieniuje, będzie miało moc przekształcania wszystkiego. W tych zdegenerowanych czasach pełnych agresji i lęku „Tajemna biografia” daje poczucie, że Matka Wszystkich Zwycięzców jest zawsze obecna w swym wszechobejmującym zaufaniu, cichej nieustraszoności i niezmiennym współczuciu.

=====
Dr ACZARJA JUDITH SIMMER-BROWN jest nauczycielką Dharmy linii Szambala Czögjama Trungpy i Sakjonga Miphama oraz zasłużoną profesor Wydziału Studiów Religioznawczych na Uniwersytecie Naropy. Jest autorką książek „Gorący oddech dakini: żeńska zasada w buddyzmie tybetańskim” (Rogaty Budda, Opole 2014) oraz „Meditation in the classroom: Contemplative Pedagogy for Religious Studies” (SUNY Press, 2011).
=====
Autobiografia Jeszie Tsogjal jest dostępna na stronie:
https://www.rogatybudda.pl/pl/p/BUDDYZM-Zycie-i-wizje-Jeszie-Tsogjal/90

Ilustracja (c) by Lasha Mutual:
https://dakiniasart.org/gallery/artists/lasha-mutual/